Promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez słońce jest niezwykle istotnym czynnikiem środowiskowym, którego wpływ na ludzki organizm budzi wiele kontrowersji. Z jednej strony działa korzystnie – stymuluje wytwarzanie witaminy D, wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, jest stosowane w leczeniu wielu schorzeń i wykorzystywane w procesach sterylizacji, a jednocześnie odpowiada za fotostarzenie się skóry i jest jednym z najsilniejszych czynników kancerogennych. Dodatkowo silne promieniowe UV niekorzystnie wpływa na nasz wzrok, może prowadzić do poważnych schorzeń.
Rodzaje promieniowania
Promieniowanie ultrafioletowe możemy podzielić, w zależności od długości fali, na trzy rodzaje: - UVA (315-380 nm), - UVB (280-315 nm), - UVC (200-280nm).
Warstwa ozonowa odbija lub całkowicie pochłania promieniowanie UVC i w pewnym stopniu UVB, dlatego do ziemi dociera głownie UVA i częściowo UVB i one są dla oczu najgroźniejsze.
Szczyt ekspozycji oczu na promieniowanie UV w letni dzień to godzina 9 oraz 14-15, a nie wbrew mylnemu przekonaniu w południe, kiedy słońce znajduje się wysoko nad głową, a oczy są chronione przez łuki brwiowe. Podobnie sytuacja wygląda zimą, kiedy to wskutek odbicia promieni słonecznych od śniegu, ekspozycja na promieniowanie UV jest nawet 100 razy większa niż podczas słonecznego, letniego dnia. Z tego wynika, że ekspozycja na promieniowanie UV może stanowić istotne ryzyko dla oczu przez cały rok, nie tylko wiosną i latem.
Oko posiada swoje własne mechanizmy obronne, takie jak mrużenie, czy zwężenie źrenicy, które mają zapobiegać nadmiernemu pochłanianiu promieniowania słonecznego. Ochronę stanowi też film łzowy, nawilżający gałkę oczną. Niestety często mechanizmy te są niewystarczające.
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV może zwiększać ryzyko niektórych schorzeń okulistycznych, takich jak:
- skrzydlik, - tłuszczyk, - stan zapalny spojówki i rogówki na tle zespołu suchego oka, - posłoneczne uszkodzenie plamki żółtej (retinopatia słoneczna), - nowotwory powiek, - nowotwory spojówki i rogówki np. rak płaskonabłonkowy, - czerniak naczyniówki, - zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD)
Długotrwałe przebywanie na słońcu może powodować lub nasilać objawy zespołu suchego oka, którego symptomami są podrażnienie, uczucie "piasku pod powiekami" i/lub pieczenie, z wtórnie rozwijającym się stanem zapalnym. Stosowanie preparatów nawilżających niweluje uczucie suchości i zmęczenia oczu, zmniejsza dyskomfort oraz zaczerwienienie gałki ocznej.
Ochrona wzroku przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
Podstawą są okulary przeciwsłoneczne, o których powinno się pamiętać przez cały rok. Nie tylko w lecie. Istotny jest wybór odpowiednich szkieł - należy decydować się tylko na te okulary, które posiadają certyfikat poświadczający ochronę zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB. Przed zakupem sprawdźmy, czy wybrany przez nas model posiada oznaczenie CE, potwierdzające zgodność z europejskimi standardami bezpieczeństwa. Najlepszą ochronę stanowią szkła w kolorze brązowym, zielonym lub szarym. Okulary bez udokumentowanej ochrony mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku – bardzo ciemne szkła mogą bowiem wpływać na rozszerzenie źrenicy, co w efekcie może być przyczyną wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Starajmy się wybierać okulary z dużymi szkłami, znajdującymi się blisko oczu oraz z bocznymi osłonami, aby zredukować ilość promieniowania docierającego z boku. Produkowane są także soczewki kontaktowe z filtrem UV. Niestety same okulary czy soczewki nie wystarczą. Dla pełnej ochrony potrzebujemy także diety, bogatej w antyoksydanty, która zapewni nam ochronę "od wewnątrz".
